Proteger persunas ch’èn periclitadas u che na vegnan betg pli a frida cun la vita – gliez è il pensum da la KESB, l’autoritad per la protecziun da l’uffant e da creschids. Ina mesira pussaivla è ina assistenza, per tudestg «Beistandschaft».
Il dumber dad assistenzas per creschids è restà ils ultims onns pli u main il medem. Per ils uffants e giuvenils crescha il dumber però. Matthias Tscharner explitgescha pertge. El timuna dapi il 2021 la KESB en il Grischun (guarda box).
La carriera da Matthias Tscharner (47) ha fatg intginas stortas. Sco inschigner ed econom da manaschi ha el lavurà tar la Ems Chemie e tar la Viafier retica en funcziuns directivas. Lura ha el studegià il rom da dretg social a la scola auta a Lucerna. Il 2020 è el daventà manader da la KESB dal Grischun dal nord. Dapi il november 2021 è el manader general da la KESB en il Grischun.
FMR: L’onn passà han 718 uffants e giuvens fin 18 onns duvrà ina assistenza. In aut dumber?
Matthias Tscharner: Dapi ch’i dat la KESB è quai in record. Nus n’avain anc mai gì tants cas.
Faschai p.pl. in exempel d’in uffant che dovra ina assistenza!
Per exempel sch’ils geniturs èn dependents da drogas: Forsa èsi geniturs divorziads, in dad els è davent, l’auter n’è betg bun d’avair quità da l’uffant. Lura dovri tenor lescha ina assistenza che regla tschertas chaussas per l’uffant e va per exempel a la saira da geniturs u organisescha ina rait d’agid.
Ed in exempel d’in giuvenil sut 18 onns?
I po esser ch’in giuvenil na va betg pli a scola pervi da problems psichics. Ils geniturs na dattan betg dumogn. I dat era cas nua ch’in giuvenil è violent envers ils geniturs.
Tge po ina assistenza lura insumma far?
Per il solit s’annunzian ils geniturs tar la KESB perquai ch’els na vegnan betg pli da discurrer cun l’uffant. Ina persuna dal fatg externa – ina assistenza – emprova lura da chattar soluziuns cun l’uffant. Magari po ina tala persuna s’avischinar meglier u po tut tenor organisar insatgi che ha access a l’uffant. Ma ina garanzia da cuntanscher insatge n’han ins mai.
En general – tge èn las raschuns per l’augment da las assistenzas per uffants?
Las cifras s’augmentan en tuts secturs da la protecziun d’uffants. Nus avain era dapli annunzias da scolas. Plinavant vegnan giuvens fugitivs senza geniturs en la Svizra, per il solit umens minorens, ils geniturs èn per exempel en la Siria u en Afghanistan. Els n’han nagina persuna da confidenza che s’occupa dad els en Svizra. Els survegnan perquai tenor lescha ina assistenza.
En tge secturs datti uschiglio anc augments?
Suenter separaziuns – sche geniturs na vegnan betg perina cura che l’uffant dastga esser tar il bab e cura tar la mamma. Sch’els n’èn betg abels da metter d’ina vart lur conflict per amur dal bainstar da l’uffant, sto ina dretgira u la KESB reglar il dretg da visita. I dovra lura magari anc ina uschenumnada «Besuchsrechtsbeistandschaft». Lezza surveglia che l’uffant saja propi tar il bab u tar la mamma sco reglà e ch’i na dettia nagina dispita tar la surdada da l’uffant. Era qua avain nus in lev augment dad assistenzas.
E violenza a chasa?
Tals cas s’augmentan era, betg mo violenza cunter l’uffant sez, mabain era sch’in uffant vesa la violenza tranter ils geniturs. Gliez è gist uschè nausch per il svilup d’in uffant. Perquai vala era la violenza tranter geniturs sco cas da protecziun d’uffants.
Vegni adina pir en nossa societad cun la violenza u cun dispitas en famiglia? U dumondan persunas pertutgadas pli spert per agid?
Mia impressiun persunala è: Gist suenter ina separaziun na laschan ins betg pli plaschair tut da l’auter genitur che smesa il dretg da visita. E mammas pertutgadas da la violenza a chasa s’annunzian ozendi sezzas. Pli baud na faschevan ins nagina annunzia. E sco ditg èn era las scolas pli attentas.
È la societad sa midada en quest grà?
Violenza visavi uffants n’è ozendi betg pli acceptada. Ins publitgescha plinavant infurmaziuns che violenza a chasa u visavi uffants na dastgia betg capitar. Gliez maina adaquella ch’era dunnas, che derivan da pajais forsa anc patriarcals, tschertgan pli savens agid. Jau na crai betg ch’i dettia oz dapli violenza che pli baud. Jau crai plitost che la retegnientscha u il turpetg da far ina annunzia, è sa sminuì.
Tge munta per la KESB sch’i dat dapli cas? Survegnis Vus era dapli persunal?
Nus empruvain da daventar pli effizient cun elavurar las datas a moda electronica. Ma nus empruvain era da survegnir dapli persunas. Pertge ils cas s’augmentan vinavant – cunzunt en la protecziun d’uffants nua ch’ils cas daventan adina pli cumplexs. Tar la protecziun dals creschids datti be in lev augment.
Pertge èn ils cas d’uffants pli cumplexs che quels da creschids?
Tar ils creschids sa tracti per gronda part da persunas dementas. Là dovri assistenzas da vegliadetgna che sa splegan savens a moda sumeglianta. La demenza è ina diagnosa clera. Ins sa ch’igl è irreversibel. Ma tar uffants che crodan si en lur cumportament social, èsi grev da far ina diagnosa. Violenza en famiglia magunan tscherts uffants pli tgunsch che auters che stattan en il medem perchasa. Betg tut ils uffants èn tuttina resilients. Sch’i va lura anc per plazzar uffants ordaifer la famiglia, èsi nunditg grevas decisiuns. Deplorablamain creschan las cifras dals cas cumplexs.
Dals 718 uffants cun assistenzas il 2023 han ils blers survegnì ina assistenza professiunala. Datti insumma avunda persunas che fan quest job?
Igl è enorm pretensius, quai che las assistenzas professiunalas han da prestar. Tgi ch’è ina giada sa cumprovà, è tschertgà sin il martgà da lavur e vegn gugent recrutà dad autras instituziuns. Igl è grev da chattar nova glieud. Quai chat jau donn, pertge il job è uschè variant, ins è confruntà cun tants temas.
Vus essas cun corp ed olma tar la chaussa?
En il sectur social han ins savens cas engrevgiants. Lura ston ins esser cun corp ed olma tar la chaussa, uschiglio na stattan ins betg ditg.
